Project: Het ‘broodboek’

In m’n blogs vertel ik graag meer over wat ik doe en hóe ik dat doe. Naast de praktische schrijftips deel ik af en toe ook een project waar ik met plezier aan werk of heb gewerkt. In deze blog: het prachtige boek The first ingredient, een ode aan de bakker.

De bakker: het belangrijkste ingrediënt

Stel, je hebt een familiebedrijf dat 100 jaar bestaat. Hoe zou je dat dan vieren? Geef je een groot feest? Organiseer je een reünie voor alle (oud-)werknemers? Of maak je het boek dat je altijd al hebt willen maken? Koninklijke Amarant Bakkers uit Avenhorn koos voor optie D: al het bovenstaande!

Johan en Marleen Pater zijn de derde generatie Paters binnen Koninklijke Amarant Bakkers. De afgelopen jaren zijn zij de wereld rondgereisd met fotografen Hans de Clercq en Mirjam Letsch. Samen hebben zij ruim 50 landen bezocht en zijn ze bij bijna 100 bakkerijen over de vloer geweest. Deze reis was geen zoektocht naar de mooiste bakkerij of het lekkerste brood. Het was een reis om te laten zien wat het belangrijkste ingrediënt is: de bakker.

“In ieder land wordt brood gegeten en iedereen doet het op hun eigen manier. Want waar je ook bent, en wat voor brood je ook in je handen hebt, het eerste ingrediënt is en blijft de bakker die het gemaakt heeft. En hoeveel bakkers we ook spreken, we zijn het altijd over één ding eens: bakker is het allermooiste beroep dat er bestaat.”
Uit: The first ingredient

Het koffietafelboek waar je trek van krijgt

En die reis leverde bijzondere, ontroerende en inspirerende verhalen op. Het oudere echtpaar dat brood bakt op een bergtop tussen de schapen in het afgelegen Lukomir, een dorpje met twintig inwoners. De IJslandse Siggi die laat zien hoe je broden bakt met aardwarmte en vertelt over de geschiedenis achter deze traditie. De jonge Phuong die in Vietnam een broodstalletje heeft op de stoep voor z’n ouderlijk huis en zo goed is in z’n werk dat hij binnen een paar maanden op nummer één stond bij Tripadvisor… Iedere bakker vertelt vol liefde over zijn of haar specialiteit – en het ambacht straalt er vanaf op de foto’s.

En wat ik vooral zo mooi vind aan al die verhalen is dat er één duidelijke les is voor iedereen die het leest: waar een wil is, is een weg. Waar de ene bakker haar moederland achterliet om te leren hoe je écht lekker zuurdesembrood maakt, werkt de andere bakker vanuit een tentenkamp in een verlaten woestijn. De een bakt brood volgens een eeuwenoud familierecept en de ander experimenteert om iets nieuws op de markt te brengen. Er zijn zoveel verschillende manieren om het deeg te bereiden, zoveel verschillende dingen die als oven kunnen dienen en zoveel verschillende soorten bakkers. Er is geen goed of fout. Met liefde voor het vak en de wil om er iets moois van te maken, kun je zoveel meer dan je denkt.

“Zodra twee bakkers in gesprek raken over brood en deeg in hun handen hebben, ontstaat er iets uitzonderlijks. Overal ter wereld.”
Uit: The first ingredient

De goudbruine werkwijze

In dit project heb ik de redactie gedaan. Omdat het een project was dat over meerdere jaren verspreid werd, was het belangrijk om de afspraken over de tone of voice en schrijfwijzes vast te leggen. Want hoe deden we dat ook alweer met duizendtallen, tijdstippen en woorden die je op twee manieren kan schrijven?

Ieder lid van ons projectteam had toegang tot de gedeelde Google Drive, waardoor we als collega’s konden samenwerken. Met een overzichtelijke mappenstructuur voor iedere fase van het project konden de documenten heel eenvoudig verplaatst worden als ze klaar waren voor de volgende stap. Eens in de zoveel tijd spraken we af in de bakkerij met Johan en projectmanager Rosalie om de teksten definitief te maken, zodat die door konden naar de vertaler – en vervolgens naar de vormgever.

Er hoefden geen documenten gedownload te worden, alle feedback en aanpassingen waren direct zichtbaar voor de rest en we konden altijd zien wat de actuele status van een hoofdstuk was. Ik weet niet of we zonder Google ook zo vlot hadden kunnen schakelen. Het had ons in ieder geval véél meer mails gekost om tot dit eindresultaat te komen ;)

Vier het verleden, proef de toekomst

In juni zat mijn werk erop en was het aan de vormgever en drukker om te zorgen dat de boeken klaar waren om uitgedeeld te worden tijdens het jubileumfeest op 7 september. Dat werd een bijzonder feest, want dit was ook het moment waarop Johan en Marleen het stukje overdroegen aan de vierde generatie: hun dochter Renee en zoon Max.

Na het jubileumfeest voor alle (oud-)collega’s organiseerde Koninklijke Amarant Bakkers verschillende feestelijke lunches in selecte gezelschappen. Leveranciers, klanten en andere dierbare connecties werden hartelijk ontvangen in het Broodatelier van de familie Pater. Afgelopen maandag was ik er zelf bij en wat was dat een bijzondere ervaring. Johan, Marleen en Max namen ons mee in hun grootse, inspirerende toekomstplannen en topchef Tomas Bron zette een heerlijke lunch op tafel. Na de laatste hap van ons dessert kwam The first ingredient op tafel en kon ik het prachtige, dikke boek eindelijk doorbladeren. Het blijft een onwerkelijk gevoel om te zien hoe al die Google Docs bestandjes tot leven zijn gekomen – en wat ben ik blij om hier onderdeel van te zijn geweest.

“Ik heb super met je samen gewerkt en we hebben er een mooi boek van gemaakt samen. Daar mag je trots op zijn.”
Johan Pater

Dit boek móet ik hebben!

Denk je nu: dit boek móet ik hebben? The first ingredient is helaas (nog) niet verkrijgbaar in de boekhandel. Er zijn wel plannen om het uiteindelijk een keer op de markt te brengen, maar tot die tijd kun je op breadprojectworldwide.com in ieder geval een kijkje nemen in de fotogalerij. Een kleine spoiler: je krijgt spontaan zin om je handen in het deeg te steken. Veel plezier!

P.S. Meer weten over Koninklijke Amarant Bakkers? Klik hier voor de website.
P.P.S. De familie Pater is volop bezig met het opzetten van de Gist Foundation. Een stichting om bakkers en bakkerijen wereldwijd te helpen met het ontwikkelen van hun ambacht. Een ijzersterk initiatief van bakkers, voor bakkers. Bekijk hier de website.